1 op de 6 werknemers kreeg afgelopen jaar te maken met toxisch leiderschap op de werkvloer
Communicatie, eerlijkheid en motivatie belangrijkste kwaliteiten van leidinggevende
Brussel, 19 december 2025 – Bijna 1 op de 6 werkende Belgen (17,2%) geven aan dat ze het afgelopen jaar geconfronteerd werden met toxisch leiderschap op de werkvloer. Een kwart onder hen ondernam geen enkele actie, 3 op de 10 verliet de organisatie na de toxische situatie. In bijna 6 op de 10 (58,4%) bedrijven is bovendien nog geen specifiek meldpunt om toxisch leiderschap aan te kaarten. Dat alles blijkt uit een onderzoek van Acerta bij 2.000 werknemers en 500 bedrijfsleiders. “Werknemers zoeken in een leidinggevende vooral iemand die goed en eerlijk communiceert én hen weet te motiveren”, aldus de experten van Acerta.
Het is een eerste opvallende vaststelling uit het onderzoek van Acerta: bijna 1 op de 6 werkende Belgen (17,2%) hebben het afgelopen jaar een situatie van toxisch leiderschap op de werkvloer meegemaakt. Kijken we naar de volledige carrière, dan geeft ruim 4 op de 10 werknemers (44,9%) aan dat ze ooit al een toxische werksituatie meemaakten.
Nora Van Den Eynden, experte talent bij Acerta: “Toxisch leiderschap kan voorkomen in verschillende gedaantes, er is geen vaste definitie voor. Wat de ene als toxisch ervaart, wordt misschien door een ander niet zo gepercipieerd. Grensoverschrijdend gedrag is wel een duidelijk voorbeeld van een toxische werksituatie. Bij harde en directe feedback is de grens alweer moeilijker te trekken. We kunnen er ook niet van uitgaan dat gedrag dat als toxisch wordt ervaren altijd intentioneel is en dat de leidinggevende dus bewust grenzen overschrijdt. Hoe dan ook: zoals in elke relatie is het ook in de relatie tussen leidinggevende en werknemer nodig dat de leidinggevende erover aangesproken wordt wanneer een werknemer de situatie als toxisch ervaart.”
Uit het onderzoek blijkt verder dat een kwart (23,1%) van de werknemers die toxisch leiderschap ervoeren helemaal niets doet of onderneemt. Ze gaan er met andere woorden vanuit dat het toch geen zin heeft. Een derde (31,7%) probeerde de situatie wel rechtstreeks met de leidinggevende te bespreken; nog eens een derde (33,7%) ging (ook) te rade bij de collega’s en een kwart (25,2%) zoekt (ook) steun bij de HR-dienst in het bedrijf. Daarnaast is er een grote groep die een radicalere keuze maakte: 3 op de 10 vertrok bij zijn werkgever.
Figuur 1: Ervaring toxisch leiderschap door werknemers – Spiegelbevraging 2025
Figuur 2: Reacties op toxisch leiderschap – Spiegelbevraging 2025
Kwaliteiten van de leidinggevende
Gemakkelijker dan te bepalen wat wel of niet onder toxisch leiderschap valt, is het bepalen van de kwaliteiten die een goede leidinggevende kenmerken — en daarmee hoe toxisch leiderschap te vermijden is. Volgens de bevraagde werknemers behoren drie eigenschappen tot de absolute top: sterke communicatieve vaardigheden, eerlijkheid en oprechtheid, en het vermogen om te motiveren en te inspireren. Daarnaast worden ook inlevingsvermogen en een oplossingsgerichte aanpak genoemd als essentiële kenmerken van goed leiderschap.
Nora Van Den Eynden: “Werknemers zijn het er grotendeels over eens wat de eigenschappen zijn van een goede leidinggevende: heldere communicatie, authenticiteit, eerlijkheid en het vermogen om een motiverende coach te zijn. Organisaties kunnen hun leidinggevenden hierin versterken door te vertrekken vanuit een duidelijke visie op wat zij van hen verwachten, en daarop gerichte training en coaching te voorzien. Zo kunnen leidinggevenden niet alleen hun communicatieve vaardigheden verder ontwikkelen, maar ook groeien in de emotionele intelligentie en zelfregulatie die nodig zijn om oprecht, authentiek en eerlijk te handelen. Het biedt geen waterdichte garantie om toxisch leiderschap volledig te bannen, maar het creëert wél bewustwording over hoe zij op een correcte en tegelijk daadkrachtige manier met hun teams kunnen omgaan — en dat is uiteindelijk waar leidinggeven om draait.”
Figuur 3: Eigenschappen van een goede leider volgens werknemers – Spiegelbevraging 2025
Meldpunten bestaan, maar worden niet altijd gevonden
Doet er zich toch toxisch leiderschap voor op de werkvloer, dan is het belangrijk dat werknemers dit bij een officiële (interne) instantie kunnen melden. Bedrijven met meer dan 20 werknemers in dienst zijn verplicht om een vertrouwenspersoon voor mentale problemen aan te stellen. Maar dat blijkt in een deel van de Belgische bedrijven nog niet gebeurd. Een kwart (25,3%) van de bedrijven heeft vandaag nog geen meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag. Kijken we specifiek naar meldpunten voor toxisch leiderschap, blijkt zelfs dat 58,4% daar vandaag nog niets voorziet. En hoewel in de meeste bedrijven dus wél meldpunten bestaan, vinden werknemers die nog niet altijd.
Over de cijfers
De gegevens komen van de dubbele bevraging die Acerta door het onderzoeksbureau Indiville laat uitvoeren bij een representatief staal van aan de ene kant werkgevers – in deze editie waren er 515 respondenten – en aan de andere kant werknemers – met 2002 respondenten. Die bestaan uit een mix van sectoren, regio’s, grootte bij de werkgevers en bij de werknemers ook van statuut, functie, leeftijd en gender.
Vragen als journalist?
Gelieve contact op te nemen met Acerta – Sylva De Craecker