Van bruto naar netto: ontdek je inkomen als zelfstandige

Het blijft je achtervolgen. De goesting. Die onweerstaanbare drang om op eigen vleugels te vliegen en zelf je weg te banen. Of het nu als freelance consultant is, zelfstandig handelaar, vrije beroeper of oprichter van een kmo: als het kriebelt, moet je ondernemen.

Net als Mark Zuckerberg, Eline De Munck, Hans Bourlon en Gert Verhulst, toch?

Hoe succesvol ze ook zijn, allemaal hebben ze zich vragen gesteld. Over hoe dat financieel uitdraait, bijvoorbeeld, zo op eigen kracht. Geen vast inkomen meer. Als zelfstandige ga je factureren, bruto inkomsten krijgen, daarvan alle kosten en lasten betalen, hopelijk veel winst maken en een goed loon aan jezelf uitkeren.

Klinkt logisch, maar evident is het niet. Vraag maar na bij een boekhouder/accountant: elke succesvolle ondernemer is ook met de cijfertjes bezig. En zorgt doorgaans voor een copiloot die het instrumentenbord van de zaak mee in de gaten houdt.

Vraag jij je af:

• Er staat plots veel meer op mijn rekening. Hoeveel houd ik netto over van die bruto-inkomsten?
• Wat moet ik betalen, wat kan ik inbrengen?
• Hoeveel winst maak ik dan?
• Wat moet ik aanrekenen aan mijn klanten?
• Hoe loopt dat in de praktijk? 

Proficiat: je stelt je de juiste vragen. Hier vind je al een eerste overzicht van de antwoorden die je nodig hebt. Noem het de basisbegrippen. De moeite waard om hier even door te gaan.

Als werknemer hoef je je geen zorgen te maken over je netto inkomen, lasten en sociale bijdragen. Dat doet de werkgever wel. Als zelfstandig ondernemer moet je dit wél allemaal zelf regelen - of laten regelen. Want het beste dat je als ondernemer in spe kunt doen, is: op zoek gaan naar een goede boekhouder of accountant. En een sociale-verzekeringspartner natuurlijk.

Hoe kom je erachter hoeveel inkomen je effectief overhoudt van je inkomsten - en hoeveel loon je jezelf mag uitbetalen?

Wat je netto overhoudt als zelfstandige, hangt af van verschillende factoren, ook van bepaalde kosten: 

• je ondernemingsvorm: de verplichte uitgaven van een vennootschap, die zijn anders dan voor een eenmanszaak.
• hoeveel beroepskosten je inbrengt. Klinkt leuk, kosten inbrengen, maar ze maken ook een serieus verschil voor het berekenen van je netto-inkomen.

In het begin kan je aangenaam verrast zijn als je ziet hoeveel er op je rekening staat. Misschien had je vroeger als werknemer pakweg 2.000 euro loon, nu staat er plots 5.000 euro op.

Maar ook het omgekeerde gebeurt. Dan kijk je op de rekening en zie je geen inkomende betalingen. Terwijl je lening en andere vaste kosten er wel af gaan… Voor je inkomsten ben je afhankelijk van je klanten. Wat zij betalen voor jouw producten of diensten is omzet.

Als eenmanszaak moet je daarvan nog je kosten aftrekken (inkoopkosten, huur, energie, verplaatsingskosten, personeelskosten, verzekeringen, je boekhouder of accountant, ...). Sociale lasten betalen. En wat je dan overhoudt, is jouw loon en winst.

Als zaakvoerder van de vennootschap ziet het plaatje er iets anders uit. Je hebt meer kosten bij de opstart. Komt er een notaris aan te pas, zelfs tot 1.500 euro en meer. Voor een bvba heb je ook een wettelijk vastgelegd minimumkapitaal nodig. Als bedrijfsleider in zo’n vennootschap keer je een loon uit aan jezelf.

Sociale bijdragen betaal je op je netto belastbaar inkomen. Dit zijn je bruto-inkomsten verminderd met

• beroepskosten (als bedrijfsleider van een vennootschap, een forfaitaire kostenaftrek van 3%);
• reeds betaalde sociale bijdragen;
• VAPZ – je pensioenappeltje voor de dorst.

Dus hoe hoger je belastbaar inkomen, hoe meer sociale bijdragen je betaalt.

Op je netto belastbaar inkomen betaal je ook belastingen. Hoeveel precies, is afhankelijk van hoeveel je verdient én van andere factoren. Onder andere van:

• je forfaitaire beroepskosten 
• je statuut (getrouwd, wettelijk samenwonend, alleenstaand?)
• je ondernemingsvorm. Heb je een vennootschap? Dan betaal je naast je personenbelasting ook vennootschapsbelasting op de winst van je zaak.

In een eenmanszaak wordt je winst belast in de personenbelasting, met belastingschijven tussen 25% en 50%.

Binnen een vennootschap  wordt je loon belast in de personenbelasting, zoals bij een eenmanszaak, maar de rest van je winst valt onder de vennootschapsbelasting, aan een voordeliger tarief.

Hoe meer kosten je inbrengt, hoe minder belastingen je zult betalen. Je weet ondertussen natuurlijk al dat je niet alles zomaar kunt inbrengen. Dit moet worden aanvaard door de fiscus, kan dus verworpen worden of slechts gedeeltelijk aanvaard. Alweer: voer voor overleg met je boekhouder.

Je omzet verminderd met je kosten, sociale bijdragen en belastingen, is wat je netto overhoudt.

Hoe de verhouding bruto-netto er nu écht uitziet en hoeveel van je omzet er dus overblijft, hangt vooral af van je ondernemingsvorm.

• In een eenmanszaak ‘ben’ jij de zaak en is alle winst voor jou. Je hebt minder opstartkosten, de administratie is eenvoudiger en een enkelvoudige boekhouding volstaat. Simuleer je netto loon snel met de Netto Planner!
• In een vennootschap moet je jezelf dit nog via een loon of andere voordelen uitkeren. Je loopt minder financiële risico’s en hebt meer mogelijkheden tot fiscale optimalisatie.

Geef toe: er zijn zeker zelfstandigen waarvan je de indruk hebt dat ze goed verdienen.

(Je laat de zekerheid van een vast inkomen toch niet los om het slechter te doen, toch?)

Veel hangt af van de juiste prijszetting.
Verkoop je producten, dan is er doorgaans een marktprijs als richtlijn. Ga je eronder of erboven? Als handelaar kan je een effectieve meerwaarde leveren die een meerprijs rechtvaardigt. Een correcte prijs die toegankelijk is voor je klanten én realistisch voor jou: dat is de ‘gouden graal’, de moeite waard om te zoeken.

De juiste prijs? Dat is de prijs die je klanten graag willen betalen voor jouw dienst of product.

Lever je vooral diensten, dan is een juiste prijs per uur, dag of project belangrijk.

Of je best voor een uurtarief, dag- of projectprijs kiest, hangt af van de aard van je werk, de klant en je ervaring. Als senior consultant kan je doorgaans meer vragen dan als junior starter. Maar er zijn nog andere factoren die je best overweegt.

Wil je weten wat je moet factureren aan je klanten? Bekijk dan eerst hoeveel je wilt overhouden.

Bereken wat je kosten zijn, hoeveel netto-inkomen en hoeveel winst je wilt overhouden, en beslis dan hoeveel je daarvoor bruto zou moeten verdienen. Op basis daarvan kan je berekenen hoeveel je gemiddeld bruto per dag wilt verdienen en wat je dan per uur moet vragen.

Je bent copywriter

Stel: je wilt 5.000 euro bruto verdienen. (Onthoud: hiervan schiet ongeveer de helft netto-inkomen over.)

Uitgaand van 20 werkdagen per maand zou je dagprijs 250 euro moeten zijn. Op een gemiddelde dag van 7,5 werkuren vraag je dan 33,5 euro per uur.

Doe dan een reality check. De ene dag kan je maar 5 uren factureren, soms meer dan 8 uren. Je rekent dus beter 50 euro per uur om ook in een dag van 5 uren je doel te halen.

• Weet wat je waard bent. Beter twee of drie klanten op lange termijn die je correct betalen, dan tien kleine opdrachten waar je amper iets aan overhoudt. Sluit een eenvoudig samenwerkingscontract af.
• Check (samen met je boekhouder) op welke vrijstellingen en fiscale voordelen je recht hebt. Dat zijn er vaak meer dan je denkt!
• Ga ook na of je subsidies en overheidsprojecten kan genieten. Als starter en in bepaalde sectoren kan je dat een groot voordeel opleveren.

Vraag advies aan onze coach 'hulp bij je business plan en pricing'.

Die helpt je bij het opmaken van je businessplan én bij je prijszetting.

Nu gieten we alle stappen van bruto naar netto even in een praktijkvoorbeeld. We maken hierbij een onderscheid tussen de berekening voor een eenmanszaak, en die voor een vennootschap.

Eva heeft net haar eigen eenmanszaak gestart als zelfstandig fotografe. Ze werkt aan een uurtarief van 45 euro (excl. btw) en presteert ongeveer 100 uren per maand. Haar jaarlijkse afrekening ziet er dan zo uit:

Eva heeft een vennootschap gestart als zelfstandig fotografe. Ze werkt aan een uurtarief van 45 euro (excl. btw) en presteert ongeveer 100 uren per maand. Haar jaarlijkse afrekening ziet er dan zo uit: