Eindejaarspremies uitbetalen: in cash of via een cafetariaplan?

December is traditioneel de maand van de eindejaarspremie. Niet alleen werknemers in grote organisaties ontvangen in deze periode hun premie – vaak ook wel de dertiende maand genoemd. Ook bij kmo’s staat de eindejaarspremie stevig op de agenda: uit de KMO Werkbarometer blijkt dat 8 op de 10 kmo’s een eindejaarspremie toekennen.

Maar hoe zit het precies met de regels? En welke keuzes heb je als werkgever vandaag? We zetten de belangrijkste aandachtspunten voor je op een rij.

Is een eindejaarspremie verplicht?

Of je verplicht bent om een eindejaarspremie toe te kennen, hangt af van de sectorale regels en/of ondernemingsafspraken. Geldt er een sectorale verplichting, dan moet je de voorwaarden en afspraken respecteren, zoals:

• de berekeningsregels (bijvoorbeeld welke niet-gewerkte periodes meetellen),
• de regels bij in- en uitdiensttreding tijdens de referteperiode,
• en het toe te kennen bedrag.

De sector kan ook bepalen welke werknemers – zoals flexi-jobbers of jobstudenten – al dan niet recht hebben op een eindejaarspremie. In sommige sectoren betaalt bovendien niet de werkgever zelf de premie uit, maar gebeurt dit via het sectoraal fonds.

Let wel: ook al geldt er in 2025 en 2026 een loonnorm van 0%, dan nog blijf je verplicht om een eindejaarspremie toe te kennen als je dat in het verleden ook deed. Een verhoging van de premie is in deze periode niet mogelijk, omdat dit de gemiddelde loonkost zou verhogen.

Cash, loonruil of cafetariaplan?

De sectorale of ondernemingsregeling bepaalt of de eindejaarspremie in cash moet worden uitbetaald. In sommige gevallen kan de premie ook volledig of gedeeltelijk worden omgezet in een gelijkwaardig voordeel.

De werknemer kiest dan een voordeel dat overeenstemt met de werkgeverskost van de eindejaarspremie. Dat kan:

• via een één-op-één-loonruil, bijvoorbeeld naar een fiets of bijkomende vakantiedagen;
• of binnen een cafetariaplan, waarbij de werknemer uit meerdere voordelen kan kiezen.

Uit de KMO Werkbarometer blijkt dat vandaag 89,9% van de kmo’s de eindejaarspremie nog steeds cash uitbetaalt. 10,1% werkt met een cafetariaplan. Dat aandeel kan de komende jaren toenemen, want 68,7% van de kmo’s staat ervoor open om de eindejaarspremie als budget op te nemen in een cafetariaplan.

Let wel: de werknemer kan enkel de eindejaarspremie waar hij nog geen recht op heeft, omzetten in een voordeel.

Voorziet je sector een eindejaarspremie met een referteperiode van een kalenderjaar en wil je dat een werknemer de eindejaarspremie van 2026 volledig omzet, dan moet die omzetting vóór eind december 2025 worden vastgelegd.

Hoe werkt een eindejaarspremie in een cafetariaplan?

Wanneer een eindejaarspremie wordt geïntegreerd in een cafetariaplan, krijgt de werknemer de mogelijkheid om (een deel van) de premie om te zetten in alternatieve voordelen. Welke voordelen in aanmerking komen, ligt vast in de sectorale of ondernemingsregeling. Die keuze kan beperkt zijn tot bijvoorbeeld duurzame mobiliteit en welzijnsvoordelen, maar kan ook ruimer worden ingevuld.

Voor de werkgever verandert de totale loonkost niet, terwijl de werknemer meer keuzevrijheid krijgt binnen het loonpakket. Zo kan de eindejaarspremie niet alleen correct, maar ook strategisch en motiverend worden ingezet.