Aanpassing van lonen en uitkeringen als gevolg van spilindexoverschrijding: wat voorziet de Programmawet?
Op basis van de meest recente prognose van het planbureau zou de inflatie voor 2025 uitkomen op gemiddeld 2,1 % ten opzichte van de gemiddelde inflatie van 3,14 % in 2024. Dat heeft tot gevolg dat ook een overschrijding van de spilindex zal opschuiven. In de meest recente prognose van het Planbureau wordt een volgende overschrijding van de spilindex nu voorzien in februari 2026.Wat betekent dit, samen met de in de Programmawet voorziene aanpassing van de indexatieregels?
Hoe zit dat weer met de spilindex van de lonen en de uitkeringen?
De lonen en socialezekerheidsuitkeringen (zoals werkloosheidsuitkeringen en pensioenen) in België zijn gekoppeld aan inflatie, dus aan de stijging van prijzen van welbepaalde diensten en producten. In een aantal sectoren indexeren de lonen op een vast moment, in andere sectoren zodra de inflatie met een bepaald, vast percentage is gestegen op een variabel moment.
De wedden van ambtenaren, de socialezekerheidsuitkeringen en de lonen van werknemers in bepaalde sectoren (zoals de socialprofit)volgen de tweede variant van indexatie. Deze wedden, uitkeringen en lonen zijn gekoppeld aan de zogenaamde spilindex van de overheid.
Zodra deze spil wordt bereikt of overschreden, worden deze wedden, uitkeringen en lonen automatisch verhoogd met 2 %.
De socialezekerheidsuitkeringen indexeren de eerste maand na de overschrijding. De wedden van ambtenaren indexeren de tweede maand na overschrijding van de spilindex.
Programmawet: naar een harmonisatie van aanpassingen van wedden van ambtenaren en sociale uitkeringen
In het Federaal Regeerakkoord is er afgesproken dat alle indexeringen van wedden van ambtenaren en aanpassing van sociale uitkeringen en pensioenen de derde maand na overschrijding van de spilindex zullen worden toegepast. Voor de uitkeringen is dat een uitstel met twee maanden, voor de ambtenarenwedden met één maand. Die afspraak krijgt vorm in de Programmawet vanaf 1 juli 2025.
De sociale partners in de Nationale Arbeidsraad hebben in hun advies nr. 2447 de nodige bijsturingen gevraagd aan het ontwerp van de Programmawet om te vermijden dat de voorziene aanpassing een ruimere toepassing zou vinden dan de beoogde harmonisatie van het indexatiemoment van wedden van ambtenaren en aanpassing van sociale uitkeringen, en zo ook de lonen in de sectoren die de overschrijding van de spilindex volgen zouden impacteren
Op basis van dit advies zijn er twee uitzonderingen opgenomen in het ontwerp van de Programmawet:
- de cao’s die de wijzigingen van de lonen koppelen aan de spilindex en gesloten zijn voor 1 juli 2015 kunnen het huidige indexeringsmechanisme blijven toepassen. Deze afwijking geldt zolang de bepalingen van de cao’s die verwijzen naar het huidige indexeringsmechanisme niet worden gewijzigd.
- de federale openbare zorgsectoren behouden het bestaande indexmechanisme, om geen onderscheid te maken tussen het personeel in de federale openbare gezondheidszorg en het personeel in de private gezondheidszorg. Openbare instellingen die onderworpen zijn aan de wet op de ziekenhuizen, de openbare diensten voor thuisverpleging en de openbare wijkgezondheidscentra behoren tot de federale openbare gezondheidszorg.
Let wel, deze wetgeving moet nog officieel worden goedgekeurd en gepubliceerd.
Rekening houdend met de Programmawet en op basis van de actuele prognose van het planbureau zal een overschrijding van de spilindex in februari 2026 tot gevolg hebben dat de wedden van ambtenaren en sociale uitkeringen en pensioenen worden aangepast met 2 % in mei 2026.
Bron:
- Advies 2.447 van de NAR
- Ontwerp van Programmawet, nr. 55/0909
- https://www.plan.be/nl/data/indexcijfer-der-consumptieprijzen
