Op zaterdag 7 en zondag 8 september vinden Open Monumentendagen plaats. Waarmee moet je rekening houden wanneer je die zondag medewerkers tewerkstelt?
Afhankelijk van wie het monument uitbaat en dus als werkgever kan beschouwd worden zal het antwoord op deze vraag verschillend zijn en zullen regels rond loonbetaling en eventuele toekenning van inhaalrust verschillend zijn.
Uitgebaat door instellingen van de openbare sector
Worden de monumenten uitgebaat door de staat, de provincies, de gemeenten, de openbare instellingen die eronder ressorteren en de instellingen van openbaar nut, dan is doorgaans de wet van 14 december 2000 tot vaststelling van sommige aspecten van de organisatie van de arbeidstijd in de openbare sector van toepassing.
In dit geval is er een wettelijk verbod om werknemers te werk te stellen. Op dit verbod van zondagsarbeid voorziet de wet echter een uitzondering voor instellingen van culturele en/of toeristische aard en voor het organiseren van culturele en/of toeristische manifestaties.
Aangezien het gaat om uren gepresteerd op een zondag, moet je in de loop van de veertien volgende dagen (onbetaalde) inhaalrust toekennen. De duurtijd van de inhaalrust is gelijk aan het aantal gepresteerde uren.
Worden de uren op zondag bovenop het normale rooster gepresteerd, dan moet er bovendien in een andere week minder uren gewerkt werden zodat de extra uren gecompenseerd kunnen worden. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat over een referteperiode van vier maanden de gemiddelde arbeidsduur 38 uren bedraagt.
Uitgebaat door een vzw
Worden de monumenten uitgebaat door een organisatie die geen winst nastreeft, openbare besturen, stichtingen van openbaar nut enz. dan zou men beroep kunnen doen op vrijwilligerswerk. Deze vrijwilligers krijgen geen loon, maar wel een onkostenvergoeding. Lees er hier meer over.
Uitgebaat door private onderneming
Worden de monumenten privaat uitgebaat of door een openbare instelling die een industriële of commerciële activiteit uitoefent of door een instelling van de openbare sector die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen, dan zijn de bepalingen van de arbeidswet van toepassing. In dit geval is er ook een wettelijk verbod om werknemers te werk te stellen op zondag. Op dit verbod van zondagsarbeid voorziet de wet echter een uitzondering voor het deelnemen aan salons, tentoonstellingen, markten braderijen enz.
Verschuldigd loon
Heeft je werknemer in de betreffende week al een volledig weekrooster gewerkt, dan vormen de uren gewerkt op zondag overuren. In dat geval moet de werkgever voor de gepresteerde uren op zondag een toeslag betalen van 100% (tenzij de sector een afwijkende regeling voorziet).
Werd er in de week voorafgaand aan de tewerkstelling op zondag een vrije dag genomen, dan zullen de uren gepresteerd op zondag geen overuren vormen. Indien de uren gepresteerd op zondag geen overuren vormen, betaalt de werkgever het gewone loon, zonder toeslag (tenzij de sector een afwijkende regeling voorziet).
Inhaalrust
Aangezien het gaat om uren gepresteerd op een zondag, moet de werkgever de nodige (onbetaalde) inhaalrust toekennen in de loop van de zes dagen die volgen op de gewerkte zondag. De inhaalrust bedraagt:
- een volle dag, indien de werknemer die zondag langer dan 4 uren heeft gewerkt;
- een halve dag, indien de werknemer niet langer werkte dan 4 uren.
Indien het om overuren gaat moet de werkgever niet alleen een toeslag van 100% betalen, maar moet hij bovendien voor ieder gepresteerd overuur een uur betaalde inhaalrust toekennen. Voor overuren gepresteerd op een zondag heeft de werknemer dus zowel recht op de (onbetaalde) inhaalrust ten gevolge van zondagsarbeid als de (betaalde) inhaalrust wegens het presteren van overuren.
Vrijwillige overuren
Vormen de uren gewerkt op zondag overuren, dan kan de werkgever ervoor opteren om gebruik te maken van:
- de vrijwillige overuren, voor deze uren betaalt de werkgever wel een toeslag aan 100% wanneer ze gepresteerd worden op zondag, maar de werkgever moet geen inhaalrust toekennen.
- of relance-overuren, voor deze uren betaalt de werkgever geen toeslag en moet er geen inhaalrust worden toegekend. Ze zijn bovendien vrijgesteld van RSZ- en BV-bijdragen.
De verplichting om de (onbetaalde) inhaalrust toe te kennen omwille van tewerkstelling op een zondag blijft evenwel bestaan.
Dit artikel geeft de algemene regels weer en houdt geen rekening met eventuele sectorale bepalingen. De sectorale bepalingen omtrent zondagsarbeid kan je lezen in Hoofdstuk 30.3 van uw Sectorale Gids. Meer informatie omtrent zondagsarbeid vind je in afdeling 34 van de Sociale Gids van Trefzeker.
Bron:
- Wet van 14 december 2000 tot vaststelling van sommige aspecten van de organisatie van de arbeidstijd in de openbare sector, BS 5 januari 2001.
- Arbeidswet van 16 maart 1971, BS 30 maart 1971.