Wat is het gemiddelde loon van een zelfstandige?

Anders dan wanneer je werknemer bent is het als zelfstandige niet zo eenvoudig om een gemiddeld loon te bepalen. Voor bedienden zijn er vaak online richtcijfers te vinden en kan je ook wel inschatten wat je bruto zal verdienen in een bepaalde job, afhankelijk van de sector en het bedrijf.

Als zelfstandige is het iets ingewikkelder. De bruto-netto berekening is namelijk voor elke zelfstandige verschillend en zal dus voor ieder apart anders zijn. De berekening gebeurt niet op dezelfde manier als bij werknemers. Als zelfstandige sta je zelf in voor je sociale bijdragen en moet je rekening houden met beroepskosten, belastingen en het doorstorten van btw aan de overheid.

Bij zelfstandigen is niet alleen de bruto-netto berekening verschillend. Wat je inkomsten precies zijn, hangt ook van een reeks factoren af. Er is geen werkgever die jouw loon bepaalt en je bent afhankelijk van hoeveel je werkt én aanrekent aan je klanten.

Hoeveel verdien je nu gemiddeld als zelfstandige? Dat hangt in de eerste plaats af van wat je aanrekent. Om je uurloon als zelfstandige te bepalen, spelen onder andere de volgende factoren mee:

• In welke sector kom je terecht? Over het algemeen verdienen bepaalde zelfstandige beroepen meer dan andere.
• Word je voltijds zelfstandige of ga je bijverdienen in bijberoep? Je uurloon als startende zelfstandige in bijberoep kan in het begin iets lager liggen omdat je pas ‘komt kijken’ en al een vast inkomen hebt, maar moet natuurlijk wel representatief zijn voor je werk. Een goede raad: normaliseer je tarief van zodra het kan.
• Wat is je ervaringsniveau? Als senior met bakken ervaring kun je logischerwijze meer aanrekenen dan wanneer je net start.
• Wie zijn je klanten? Zijn dat multinationals, lokale handelaars of particulieren? Die hebben uiteraard allemaal een verschillend budget. Aan de ene doelgroep kun je meer aanrekenen dan aan een andere.
• Hoeveel kosten maak je en hoeveel loon wil je jezelf uitkeren als zelfstandige? Het ramen van je kosten en wat je wilt overhouden - inclusief winst -  is belangrijk om te weten hoeveel je moet rekenen om goed te kunnen leven van je zelfstandige activiteit.

Je kunt dus niet alle zelfstandige beroepen - en daarbinnen niet alle zelfstandigen - over één kam scheren als het op hun loon aankomt. Het gemiddelde loon kan je wel per sector bekijken, maar zelfs dan hangt veel nog af van je eigen inzet, doorzettingsvermogen, expertise en commercieel talent.

Voor werknemers is een Gemiddeld Maandelijks Minimum Inkomen (GMMI) vastgesteld. Dat is niet gewoon een minimum maandloon, maar wel de som van alles wat de werknemer in de loop van het jaar krijgt uitbetaald. Denk daarbij ook aan vakantiegeld, een eindejaarspremie en een dertiende maand.

Als zelfstandige zonder personeel kun je jezelf geen voordelen zoals een dertiende maand uitkeren, maar verreken je dit best in je tarief zodat je niet onder het GMMI valt.

Verdienen mannen en vrouwen even veel als zelfstandige? In 2015 deed Acerta een onderzoek naar het loon van vrouwelijke tegenover mannelijke zelfstandigen. Daaruit bleek dat het jaarinkomen van zelfstandige vrouwen nog steeds zo’n 18% lager ligt dan dat van hun mannelijke collega’s.

De loonkloof is dus ook bij zelfstandigen vaak te voelen. Wél was duidelijk dat er steeds meer vrouwen gaan ondernemen én dat hun netto jaarlijks beroepsinkomen blijft stijgen, zelfs met een derde meer dan bij mannen. Het netto beroepsinkomen voor zelfstandige vrouwen maakt dus zonder twijfel een inhaalbeweging.

Uit hetzelfde onderzoek van Acerta bleek dat zelfstandigen in hoofdberoep in de oudste categorie (53-62 jaar) drie keer zoveel verdienen als de jongste categorie (-22 jaar). Je kunt dus stellen dat je loon wellicht zal stijgen naarmate je langer werkt. Dat is logisch, want je doet meer ervaring en kennis op en hebt ook heel wat meer projecten op je naam staan. Stromen de inkomsten dus niet meteen vlot binnen bij de start? Laat de moed dan niet zakken, maar besef dat ze alleen maar zullen stijgen naarmate je langer als zelfstandige werkt.