1. Slechts 19 % van de Limburgse kmo’s heeft een dedicated hr-verantwoordelijke
2. 2 op 3 heeft geen zicht op loonvoorwaarden van de concurrentie
3. Budgetneutrale extralegale voordelen zijn vaak onbekend bij kmo’s
4. Minder dan de helft van de Limburgse kmo’s voert systematisch evaluatiegesprekken met medewerkers
5. Structureel telewerk is weinig realistisch voor twee op de drie kmo’s
Brussel, 12 juni 2021 – 53 % van de Limburgse kmo’s zal binnen de zes maanden extra mensen aanwerven, maar 63,4 % van die kleine en middelgrote werkgevers in de provincie zal worstelen om goed personeel te vinden. 1 op 3 Limburgse kmo’s heeft geen hr-verantwoordelijke in dienst die - al dan niet deeltijds - hr-taken op zich neemt en 2 op 3 heeft geen zicht op wat concurrerende bedrijven bereid zijn hun talenten te betalen. Opvallend is ook dat onze kmo’s budgetneutrale verloningsmogelijkheden vaak niet kennen en dus links laten liggen om nieuw talent aan te trekken of bestaande talenten aan boord te houden. De uitdagingen waar de Limburgse kmo’s voor staan zijn daarmee grotendeels dezelfde als die van de Belgische kmo’s algemeen. Dat alles blijkt uit de allereerste kmo werkbarometer van hr-dienstenbedrijf Acerta en werkgeversorganisaties ETION en VKW Limburg.
53 % van de kmo’s in Limburg geeft na een jaar corona aan binnen de zes maanden mensen te zullen aanwerven, 20 % wacht nog af, 27 % zal het volgende halfjaar niet aanwerven; hun prognose is daarmee nog een stukje positiever dan de nationale tendens (resp. 46%, 17% en 37%). De geplande aanwervingen zijn duurzaam: er wordt vooral gedacht aan vaste contracten van onbepaalde duur (83 % noemt die); naast uitzendarbeid (42%) en vaste contracten van bepaalde duur (15%). Dat zijn de cijfers voor Limburg uit de eerste kmo werkbarometer die vanaf nu om de zes maanden zal worden uitgerold door initiatiefnemers Acerta, ETION en VKW Limburg.
Figuur 1: Prognose aanwervingen volgende 6 maanden kmo’s Limburg - kmo-werkbarometer Acerta 2021
Van de Limburgse kmo’s die rekruteringsplannen hebben, meent 63,4 % dat het moeilijk wordt om geschikt personeel te vinden.
Figuur 2: Inschatting rekruteringssucces Limburgse kmo’s - kmo-werkbarometer Acerta 2021
Wellicht is het besef dat er nog altijd een arbeidskrapte is, dat werkgevers hun verwachtingen doet bijstellen.
Een fit met de bedrijfscultuur en de teamgeest achten kmo’s vandaag belangrijker dan een 100 % match met het vooropgestelde profiel. Bij bedienden en arbeiders is een fit met de bedrijfscultuur bij 92,7 % (bedienden) en 88,4 % (arbeiders) van de kmo’s (zeer) belangrijk. Een fit met de teamgeest is bij 98,2 % (bedienden) en 93 % (arbeiders) (zeer) belangrijk. Terwijl iemand die zo goed als 100 % overeenkomt met het gezochte profiel ‘maar’ voor 65,5 % (bedienden) en zelfs 46,6 % (arbeiders) van de kmo’s (zeer) belangrijk is.
Naar de functie kunnen toegroeien is meer een doel dan de kennis en vaardigheden al hebben, zo blijkt uit deze resultaten van de gerichte bevraging. Gert Mertens, kantoordirecteur Acerta Hasselt: “Misschien is de ingesteldheid bij rekruteerders niet alleen ingegeven door het realiteitsbesef dat er arbeidskrapte is, misschien is het ook ingezonken dat een (voor)opleiding hoe dan ook altijd zal moeten worden gevolgd door bijscholingen en trainingen achteraf. Als het echt zo is dat we levenslang leren als een evidentie voor de arbeidsmarkt zijn gaan beschouwen, hebben we een hele goede zaak gedaan. Attitude en competenties zouden sowieso voorrang moeten krijgen op kennis, want het is gemakkelijker om kennis bij te sturen dan attitudes.”
Opvallend is dat kennis en skills blijkbaar niet de belangrijkste criteria zijn bij een aanwerving. Ruben Lemmens, gedelegeerd bestuurder VKW Limburg: “De idee van de witte raaf heeft bij veel kmo’s intussen plaats geruimd voor een focus op bedrijfscultuur en teamgeest. Attitude, waarden en ingesteldheid vormen een basis voor leerbereidheid en dat is vandaag doorslaggevender dan vakkennis en technische skills. Die kunnen immers met de nodige opleiding worden bijgewerkt. Uit eigen onderzoek eerder dit jaar maakten we reeds op dat Limburgse werkgevers ervan uitgaan dat nieuwe medewerkers gemiddeld pas na 20 weken volledig rendement halen. Dat betekent dat kmo’s tijdig actie moeten ondernemen wanneer ze extra mankracht nodig hebben en vergt een nauwe betrokkenheid van al aanwezig collega’s. Rekruteren moet dus goed worden voorbereid en begeleid.”
49 % van de Limburgse kmo’s geeft aan geen medewerkers te ontslaan binnen de 6 maanden. 29 % vindt het te vroeg om hierover uitsluitsel te geven. 13 % denkt vaste contracten van onbepaalde duur te zullen moeten ontslaan, 4 % kijkt naar de stopzetting van interimarbeid. Maar ook pensioenen en tijdelijke stages zullen oorzaak zijn van een afscheid van medewerkers binnen het halfjaar. Over hoeveel medewerkers het zou gaan, werd niet bevraagd.
Je zou denken dat bedrijven die versterking zoeken en die beseffen dat het moeilijk wordt om die te vinden, een goed zicht (willen) hebben op hun positie op de arbeidsmarkt, bv. qua verloning. Zijn de salarissen die ze hanteren van dien aard dat ze mensen zullen aantrekken en/of overtuigen? 66 % van de Limburgse kmo’s erkent echter dat (in)zicht niet te hebben. 37 % daarvan zou die informatie wel graag willen.
Limburgse kmo’s noemen de optimalisatie van hun loonbeleid als belangrijkste (19,4 %) manier om eventuele ontslagen te voorkomen. Ruben Lemmens (VKW Limburg): “Een loonbeleid gaat echter niet over salaris alleen en voor een werkgever gaat het uiteraard ook om de loonkost. De verhouding tussen wat een werknemer netto overhoudt en wat de werkgever dient te betalen is in ons land immers serieus scheefgetrokken. Iedere extra euro netto dient (drie)dubbel en dik betaald. Het goede nieuws is dat er op dat vlak nog mogelijkheden zijn voor kmo’s om hun positie op de arbeidsmarkt te verscherpen. Er zijn vaak nog heel wat onbenutte opportuniteiten om extralegale voordelen aan te bieden op een voor de werkgever budgetneutrale manier. Denk bijvoorbeeld aan manieren om de eindejaarspremie om te zetten in fiscaal vriendelijkere voordelen, zoals de fietslease. Bij grotere bedrijven zijn dergelijke programma’s al vaker ingeburgerd, maar bij kmo’s zijn ze vaak nog onbekend. Of worden ze als te omslachtig beschouwd. Nochtans kan een geoptimaliseerd loonbeleid perfect op maat van een kmo, zonder zware administratieve lasten.”
20 % van de kmo’s in Limburg heeft al een structureel thuiswerkbeleid, 2% daarvan wil hun structureel thuiswerk zelfs uitbreiden. 16 % is van plan structureel thuiswerk in te voeren. Kmo’s die geen thuiswerk hebben en dit ook in de toekomst niet zullen invoeren, geven als hoofdreden aan dat de functies van de medewerkers er zich niet toe lenen (65 %). Gert Mertens (Acerta): “Thuiswerk is uiteraard niet altijd en niet voor iedereen in elke sector haalbaar, maar de coronapandemie heeft ons tenminste geleerd dat er soms een duwtje nodig is om vaste paden te verlaten, is het niet naar thuiswerk, dan naar andere ‘nieuwigheden’, wij denken bijvoorbeeld aan werknemers delen. Daar liggen zeker nog mogelijkheden voor kmo’s.”
Nog een bevinding uit de kmo-werkbarometer: in 48 % van de Limburgse kmo’s worden niet systematisch evaluatiegesprekken georganiseerd – ze doen daarmee iets beter dan de Belgische kmo’s algemeen (53% heeft die niet). Gert Mertens: “Nochtans is het belangrijk om evaluatiegesprekken te voeren, met alle medewerkers, ook de nieuwkomers. Tijdens deze gesprekken kan je terugblikken op de voorbije periode én ook vooruitkijken. Deze gesprekken gaan verder en dieper dan louter informele gesprekken en zorgen voor meer gemotiveerde medewerkers en een hogere retentie binnen je organisatie.”
Natuurlijk vraagt het een inspanning om een innovatief hr-beleid te voeren en daar alles uit te halen. Zijn kmo’s bereid die inspanning te doen? 44,4 % van de Limburgse kmo’s schat de rol van personeelsbeleid voor de algemene strategie in als groot tot zeer groot; 43 % zou personeelsbeleid graag een grotere rol zien spelen. Ook dat ligt hoger dan elders in het land. Tegelijk is hr meestal (41 %) een deeltaak van een medewerker, niet zelden van de bedrijfsleider zelf. In 19 % van de kmo’s in Limburg is er een dedicated hr-verantwoordelijke.
Over de cijfers
De gegevens zijn het resultaat van de eerste kmo-barometer die Acerta in samenwerking met de werkgeversorganisaties ETION en VKW Limburg vanaf nu twee keer per jaar zal organiseren onder kmo-werkgevers (minder dan 100 werknemers). Aan deze eerste editie van het voorjaar 2021 (3-18 mei 2021) namen 690 respondenten-kmo’s deel, waarvan 127 uit Limburg.
Gelieve contact op te nemen met Acerta – Sylva De Craecker
T +32 478 27 93 62
E Sylva.De.Craecker@acerta.be